Nhiệm vụ, giải pháp sắp xếp các đơn vị hành chính trên địa bàn tỉnh
- VỀ QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU
Kính thưa các đồng chí! Sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước; cần thiết và phù hợp với thực tiễn quá trình phát triển; là nhiệm vụ quan trọng trong nội dung cải cách tổ chức bộ máy hành chính theo Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15/7/2021 của Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2030; góp phần tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, đẩy mạnh cải cách hành chính, hướng tới mục tiêu nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân.
Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Ninh Bình đã quán triệt, thống nhất sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã là nhiệm vụ chính trị rất quan trọng trong giai đoạn 2023 - 2030, do đó phải bám sát sự chỉ đạo của Trung ương, đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của các cấp ủy đảng, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.
Ngay sau khi Bộ Chính trị, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ ban hành các văn bản chỉ đạo và sau Hội nghị của Trung ương; ngày 23/8/2023, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 16-NQ/TU về việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã thuộc tỉnh giai đoạn 2023 - 2030; Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Kế hoạch số 138-KH/TU về thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã tỉnh Ninh Bình, giai đoạn 2023 - 2030 và Quyết định số 1013-QĐ/TU về thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện việc sắp xếp gồm 50 thành viên, do đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ làm Trưởng ban; UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch 131/KH-UBND ngày 25/8/2023 về thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trên địa bàn tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2023 - 2025 và thành lập tổ công tác do đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh làm Tổ trưởng để định hướng, chỉ đạo triển khai đồng bộ, nhất quán ngay từ bước đầu. Sau Hội nghị toàn tỉnh triển khai công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã, giai đoạn 2023 - 2030, trên cơ sở Nghị quyết và các Kế hoạch của tỉnh, các huyện, thành phố thuộc tỉnh cũng đã tiến hành triển khai với cách thức tương tự như của tỉnh, với cách làm, bước đi bài bản, thận trọng nhưng khoa học, tập trung, quyết liệt. Từ đó, tạo được sự đồng thuận, thống nhất cao trong toàn Đảng bộ và Nhân dân trong tỉnh.
- VỀ NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP
Kính thưa các đồng chí! Tỉnh Ninh Bình nằm ở vị trí cửa ngõ cực Nam khu vực miền Bắc, điểm kết nối, giao thoa, chuyển tiếp liên vùng giữa Vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, Vùng rừng núi Tây Bắc và Vùng duyên hải Bắc Trung Bộ. Hoa Lư từng được chọn làm kinh đô của Nhà nước Đại Cồ Việt - Nhà nước phong kiến Trung ương tập quyền đầu tiên trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Ninh Bình có vị trí chiến lược, quan trọng về quốc phòng - an ninh; sở hữu giá trị độc đáo về điều kiện tự nhiên - sinh thái, văn hóa, tạo nên các tiềm năng nổi trội, lợi thế cạnh tranh để xây dựng thành trung tâm du lịch vùng và quốc gia, mang giá trị toàn cầu. Toàn tỉnh có tổng diện tích tự nhiên 1.411,7 km2 , dân số trên 01 triệu người; với 8 đơn vị hành chính cấp huyện, 143 xã, phường, thị trấn.
Trong những năm qua, tỉnh Ninh Bình đã phát huy tiềm năng, lợi thế, vượt qua khó khăn, thách thức, đạt được những thành tựu quan trọng, toàn diện trên các lĩnh vực về kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng; về tổ chức bộ máy, tổ chức các đơn vị hành chính được thực hiện theo đúng quy định của Đảng và Nhà nước, cơ bản đáp ứng yêu cầu, góp phần quan trọng vào sự phát triển của địa phương. Xuất phát từ thực tiễn, tỉnh Ninh Bình sau hơn 30 năm tái lập, đây không phải là lần đầu tiên tỉnh Ninh Bình thực hiện việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Tuy nhiên, các lần sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trước đây thực hiện với số lượng ít, rải rác qua các năm và theo nhu cầu điều chỉnh địa giới hành chính như: Chia tách, sáp nhập, thành lập hoặc tái lập của các xã, huyện trong tỉnh. Lần này, việc thực hiện sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã được triển khai trong phạm vi cả nước. Đối với tỉnh Ninh Bình, qua rà soát hiện trạng các ĐVHC so với các tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 ngày 25/5/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính, Nghị quyết số 27/2022/UBTVQH15 ngày 21/9/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13, tỉnh dự kiến có 02 ĐVHC cấp huyện, 34 ĐVHC cấp xã thuộc diện phải sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2025 và 20 ĐVHC cấp xã liền kề liên quan. Như vậy, đây là lần sắp xếp ĐVHC với số lượng lớn, đồng thời ở cả 2 cấp trên địa bàn tỉnh (cấp huyện chiếm 25%, cấp xã chiếm 23,77%). 1. Xác định việc sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã trên địa bàn tỉnh nhằm thu gọn đầu mối, tăng cường hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, quản lý, gắn với sắp xếp đội ngũ cán bộ, cơ cấu lại lãnh thổ, mở rộng không gian phát triển, tập trung nguồn lực, phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo động lực mới; qua đó nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, từng bước hiện thực hóa mục tiêu phấn đấu tỉnh Ninh Bình đạt các tiêu chí trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, theo đó nhiệm vụ cụ thể trong từng giai đoạn như sau:
- Giai đoạn 2023 - 2025, tỉnh sẽ hoàn thành sắp xếp đối với ĐVHC cấp huyện, cấp xã có đồng thời cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 70% quy định; ĐVHC cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 200% quy định; ĐVHC cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% quy định.
Thực hiện hợp nhất thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư đồng thời sắp xếp các ĐVHC cấp xã trực thuộc, gắn với định hình tính chất ĐVHC mới sau hợp nhất là: “Đô thị Cố đô - Di sản”, dựa trên các giá trị độc đáo về địa lý tự nhiên - sinh thái, văn hoá - lịch sử, sở hữu di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới. Đồng thời hoàn thiện các tiêu chí công nhận ĐVHC mới sau hợp nhất là đô thị loại I trực thuộc tỉnh; có vị thế trung tâm du lịch vùng và quốc gia, mang giá trị toàn cầu; là trung tâm chính trị - hành chính, văn hóa, kinh tế, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, dịch vụ chất lượng cao, đầu mối hợp tác quốc tế của tỉnh Ninh Bình.
Điều chỉnh mở rộng địa giới hành chính thành phố Tam Điệp gắn với sắp xếp ĐVHC cấp xã trực thuộc, phát triển thành phố Tam Điệp theo định hướng trở thành đô thị công nghiệp - dịch vụ hiện đại, chất lượng cao, thân thiện môi trường gắn với thế bố trí quốc phòng - an ninh, kết nối và chuyển tiếp hài hòa, phù hợp với vùng Di sản Quần thể danh thắng Tràng An và tạo động lực phát triển vùng Đông Nam huyện Nho Quan. 105 - Giai đoạn 2026 - 2030, hoàn thành sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã còn lại có đồng thời cả 02 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 100% quy định; ĐVHC cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 200% quy định; ĐVHC cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 300% quy định. Hướng tới xây dựng tỉnh Ninh Bình cơ bản đáp ứng các tiêu chí thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030.
2. Trên cơ sở đó, tỉnh đã chỉ đạo, tổ chức xây dựng Phương án tổng thể sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023 - 2025 theo đúng quy định; đến nay, đã cơ bản hoàn thành phương án, tỉnh sẽ báo cáo Bộ Nội vụ trước 31/10/2023 theo đúng lịch trình.
- Theo phương án thì tỉnh Ninh Bình dự kiến giảm 01 huyện và giảm 34 ĐVHC cấp xã. Khi xây dựng Phương án, ngoài việc căn cứ theo các tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên, quy mô dân số và các tiêu chí, điều kiện theo quy định của pháp luật, tỉnh đã nghiên cứu, tính toán kỹ, chú trọng giải quyết thấu đáo các vấn đề, các yếu tố về lịch sử, truyền thống, văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán và các yếu tố đặc thù khác theo quy định nhằm giữ gìn, phát huy truyền thống, bản sắc của các đơn vị, địa phương. Đồng thời nghiên cứu tổng thể các nhiệm vụ, giải pháp liên quan đến việc sắp xếp ĐVHC, như:
+ Điều chỉnh bổ sung quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn đồng bộ, phù hợp với phương án sắp xếp và quy hoạch tổng thể các đơn vị hành chính;
+ Phương án bố trí, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động dôi dư;
+ Phương án xử lý trụ sở, tài sản công dôi dư;
+ Xây dựng Nghị quyết trình HĐND tỉnh quy định chính sách hỗ trợ đối với cán bộ công chức, viên chức, người lao động dôi dư của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở cấp huyện; cán bộ, công chức cấp xã, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố dôi dư do sắp xếp ĐVHC.
- Sau khi phương án được phê duyệt, tỉnh sẽ tiến hành xây dựng Đề án chi tiết để báo cáo Trung ương, khi Đề án được thông qua, tỉnh sẽ tiến hành các bước triển khai thực hiện theo quy định, phấn đấu đến Quý III năm 2024 hoàn thành việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy và các điều kiện bảo đảm để ĐVHC mới sẽ đi vào hoạt động từ Quý IV năm 2024.
3. Xuyên xuốt các nhiệm vụ sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã, các cấp, các ngành trên địa bàn tỉnh đã đặc biệt chú trọng công tác tư tưởng, công tác tuyên truyền, quán triệt sâu sắc, tạo nhận thức đồng bộ, sự đồng thuận trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân; nhất là cán bộ, đảng viên tại các xã, các huyện thuộc diện sắp xếp và các xã, các huyện liền kề có liên quan đến sắp xếp đơn vị hành chính.
Tổ chức tập huấn, tuyên truyền cho đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo, đội ngũ các báo cáo viên toàn tỉnh về công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã. Chỉ đạo trong các cuộc sinh hoạt chi bộ, chi đoàn, chi hội có nội dung tuyên truyền về công tác sắp xếp ĐVHC. Báo, đài phát thanh, truyền hình các cấp đã mở các chuyên trang, chuyên mục để thông tin, tuyên truyền về công tác sắp xếp ĐVHC trên địa bàn tỉnh, tạo sự đồng thuận của Nhân dân trong tỉnh.
- MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT
Trên cơ sở thực tế triển khai nhiệm vụ sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã, tỉnh Ninh Bình có một số đề xuất, kiến nghị như sau:
- Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 ngày 12/7/2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 và Kế hoạch sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 ban hành theo Nghị quyết số 117/NQ-CP ngày 31/7/2023 của Chính phủ đã quy định cụ thể các trường hợp đặc thù trong sắp xếp đơn vị hành chính. Tuy nhiên khi xem xét thông qua phương án, đề nghị xem xét, đánh giá trên nhiều chiều, nhiều mặt; cân nhắc các yếu tố đặc thù, riêng có và tầm nhìn, chiến lược phát triển của từng địa phương, đơn vị.
- Đề nghị Bộ Nội vụ nghiên cứu, báo cáo Chính phủ xem xét, sớm hoàn thiện cơ chế liên thông giữa cán bộ, công chức cấp xã với cán bộ, công chức cấp huyện để địa phương kịp thời xây dựng phương án bố trí, sắp xếp đối với cán bộ, công chức cấp xã dôi dư sau khi sắp xếp ĐVHC. Kính thưa các đồng chí! Với sự thống nhất cao về nhận thức và trách nhiệm, các bước thực hiện theo đúng kế hoạch đề ra, với khí thế quyết tâm của Đảng bộ, quân và dân trong tỉnh, công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, giai đoạn 2023 - 2025 và giai đoạn 2026 - 2030 chắc chắn sẽ đạt được kết quả tốt; tiếp tục khẳng định tinh thần đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt, hướng tới xây dựng hệ thống chính trị trên địa bàn tỉnh thực sự tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, vì Nhân dân phục vụ.